Τελομερή – η διαδικασία της γήρανσης

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ορίζει τη γήρανση ως τη μοριακή και κυτταρική βλάβη που, με την πάροδο του χρόνου, οδηγεί σε μείωση των σωματικών και πνευματικών ικανοτήτων και συνολικά οδηγεί σε θάνατο.

Τα τελομερή είναι το επαναλαμβανόμενο DNA TTAGGG στο τέλος των γραμμικών χρωμοσωμάτων των κυττάρων και των καλυμμάτων που τα προστατεύουν. Κάθε φορά που λαμβάνει χώρα μίτωση, ένα μικρό τμήμα του τελομερούς χάνεται για πάντα. Παρόλο που το σώμα δημιουργεί νέα κύτταρα, τα τελομερή μικραίνουν και όσο μεγαλώνουμε, συνεχίζουν να γίνονται όλο και πιο κοντά. Όταν το τελομερές μικραίνει πολύ, το DNA χάνει την δυνατότητα διαίρεσης του..

Τι ακριβώς συμβαίνει στα τελομερή;

Η βράχυνση των τελομερών είναι μια φυσιολογική διαδικασία γήρανσης και παρόλο που δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα για να την αποτρέψουμε, μπορούμε να εντοπίσουμε ορισμένους παράγοντες που μπορούν να αλλάξουν την ταχύτητα με την οποία τα τελομερή μικραίνουν  αρνητικά ή θετικά. .

Η γενετική προδιάθεση κάποιου, για παράδειγμα, είναι ένας παράγοντας που δεν ελέγχουμε και παίζει μεγάλο ρόλο στο πόσο γρήγορα κοντύνουν τα τελομερή. Αρνητικές συνήθειες όπως το κάπνισμα, το πολύ άγχος, η έκθεση σε τραύμα και η παχυσαρκία μπορούν να οδηγήσουν στη βράχυνση των τελομερών με ταχύτερο ρυθμό.

Τι μπορούμε να κάνουμε;

Η γήρανση χαρακτηρίζεται από μια σταθερή μείωση της λειτουργίας των ιστών και των οργάνων μας. Τα τελομερή παίζουν καθοριστικό ρόλο στην υγεία των κυττάρων και στη γήρανση. Προσαρμόζοντας πιο υγιεινές συνήθειες ζωής και μειώνοντας τους παράγοντες στρες στη ζωή κάποιου, το μήκος των τελομερών δεν θα μειωθεί πρόωρα και επομένως η διαδικασία γήρανσης δεν θα προχωρήσει με ταχύτερους ρυθμούς από εκείνους που αντιστοιχούν στη γενετική προδιάθεση.

Υπάρχουν ορισμένες θετικές συνήθειες του τρόπου ζωής, όπως η άσκηση, η αντιμετώπιση του στρες και η εφαρμογή διαλογισμού, η αποφυγή του καπνίσματος και η κατανάλωση υγιεινής διατροφής που μπορούν να βοηθήσουν τα τελομερή να διατηρήσουν το μήκος που θα έπρεπε να έχουν και να μην επιταχύνουν τη διαδικασία βράχυνσης. Δεν σταματά η διαδικασία της βράχυνσης των τελομερών καθώς αυτός είναι ο φυσικός τρόπος γήρανσης και ο τρόπος λειτουργίας των κυττάρων. Ωστόσο, έχοντας έναν ανθυγιεινό τρόπο ζωής και προσαρμόζοντας ανθυγιεινές συνήθειες, περιορίζεται η υγεία τους, επιταχύνεται η γήρανση και τελικά μειώνεται η διάρκεια της ζωής τους.

Επιμέλεια κειμένου: Katy Taveira – nutrition specialist myathlete.