Η θερμορύθμιση του σώματος κατά την άσκηση

Ως γνωστόν η θερμοκρασία του ανθρώπινου σώματος θα πρέπει να διατηρείται ανά πάσα στιγμή σε ένα εύρος μεταξύ 36 και 42 βαθμών Κελσίου.Ανεξάρτητα από την έκθεση στις περιβαλλοντικές συνθήκες και την ένταση της φυσικής δραστηριότητας που εκτελείται, η διαδικασία αυτή ονομάζεται θερμορύθμιση.

Επιπλέον, κατά τη φυσική δραστηριότητα ο οργανισμός του αθλητή πρέπει να είναι ικανός να αποβάλλει τις μεγάλες ποσότητες θερμότητας που παράγονται. Αντιθέτως η αντίστροφη διαδικασία, δηλαδή η προσπάθεια διατήρησης της θερμότητας απαιτείται μόνο όταν η άσκηση εκτελείται σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες σε συνδυασμό με ανεπαρκή ρουχισμό του αθλητή.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το 70% της συνολικής χημικής ενέργειας που χρησιμοποιείται κατά την μυϊκή συστολή απελευθερώνεται σαν θερμότητα και όχι σαν μυϊκή προσπάθεια. Αυτό από μόνο του δείχνει πόσο δύσκολη και απαιτητική είναι η διαδικασία αποβολής της θερμότητας από το σώμα.

Θερμορύθμιση: η διαδικασία

Με την έναρξη της φυσικής δραστηριότητας αυξάνεται η ροή του αίματος στους μύες. Αυτό οφείλεται στην αύξηση του όγκου παλμού, δηλαδή στην ποσότητα αίματος που μεταφέρεται από την καρδιά στο υπόλοιπο σώμα με κάθε καρδιακή παλμό. Επιπλέον το αίμα κατανέμεται διαφορετικά κατά τη φυσική δραστηριότητα και έτσι το σώμα προτιμά να στέλνει περισσότερο  αίμα στους μύες και το δέρμα παρά στα ζωτικά όργανα.

Καθώς το αίμα περνά μέσα από το μυϊκό σύστημα, αυξάνει τη θερμοκρασία του και έτσι διανέμει τη θερμότητα που έχει δεχτεί σε όλο το σώμα και πιο συγκεκριμένα στο δέρμα. Επιπλέον η μεταφορά θερμότητας στο δέρμα επιτυγχάνεται και απευθείας από τους μύες που βρίσκονται πολύ κοντά σε αυτό. Στη συνέχεια ο ατμοσφαιρικός αέρας «τραβάει» την θερμότητα από την επιφάνεια του δέρματος και έτσι αποβάλλεται από τον οργανισμό. Οποιοδήποτε κοντινό αντικείμενο υπάρχει στη ατμόσφαιρα και έχει χαμηλότερη θερμοκρασία από αυτή της επιφάνειας του δέρματος του αθλητή, απορροφά τη θερμότητα, η οποία ταξιδεύει με την ακτινοβολία, μια μορφή μεταφοράς ενέργειας μέσω ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων.

Επιπλέον η θερμότητα αποβάλλεται και μέσω της εξάτμισης του ιδρώτα που έχει παραχθεί από τους ιδρωτοποιούς αδένες του αθλητή. Εδώ να σημειωθεί ότι ο ιδρώτας από μόνος του δεν είναι ικανός να αποβάλει θερμότητα. Η εξάτμιση του ιδρώτα είναι αυτή που επιτυγχάνει την αποβολή της θερμότητας στην ατμόσφαιρα.

Παράγοντες που επηρεάζουν τη θερμορύθμιση

Υπάρχει μια σειρά από παράγοντες που επηρεάζουν τη θερμορύθμιση, συμπεριλαμβανομένου του ρυθμού με τον οποίο παράγεται θερμότητα στον οργανισμό του αθλητή αλλά και της αποτελεσματικότητας των μηχανισμών αποβολής της, δηλαδή τη διοχέτευση της από την επιφάνεια του δέρματος στην ατμόσφαιρα και της εξάτμισης του ιδρώτα όπως προαναφέρθηκε. Ωστόσο ορισμένοι παράγοντας επηρεασμού μπορούν να ρυθμιστούν από τον αθλητή, όπως η ένταση της άσκησης, ο ρουχισμός, η επαρκής ενυδάτωση.

Επιμέλεια:Αλέξανδρος Δημητριάδης– running coach myathlete.

ΠΗΓΗ:

Tim Noakes – Lore of Running.