Σαρκοπενική παχυσαρκία: το νέο πρόβλημα δημόσιας υγείας.

Η σαρκοπενική παχυσαρκία ορίζεται από τη σύγχρονη βιβλιογραφία ως η ταυτόχρονη παρουσία υψηλού λιπώδους ιστού και χαμηλής μυϊκής μάζας ή λειτουργικότητας. Αν και παλαιότερα εμφανιζόταν κυρίως σε άτομα τρίτης ηλικίας, τα τελευταία έτη παρατηρείται σημαντική αύξησή της σε άτομα κάτω των 60 ετών, και ανησυχητικά, ακόμη και σε παιδιά και εφήβους. Η παρουσία παχυσαρκίας κατά τα πρώτα έτη της ζωής, η καθιστική ζωή, η διατροφή χαμηλής θρεπτικής αξίας και η παρουσία μεταβολικών διαταραχών σε μικρές ηλικίες αποτελούν τους κύριους παράγοντες αυτής της έξαρσης.

Διάγνωση.

Η μυϊκή δύναμη αποτελεί καθοριστικό δείκτη για τη διάγνωση της σαρκοπενίας και συσχετίζεται με κλινικές εκβάσεις. Παρά τις διαφοροποιήσεις μεταξύ των κριτηρίων της σε ερευνητικό επίπεδο, πληθώρα επιστημονικών δεδομένων υποστηρίζει ότι η σαρκοπενική παχυσαρκία αποτελεί ξεχωριστή και πιο επικίνδυνη πάθηση από την απλή παχυσαρκία.

Σαρκοπενική παχυσαρκία και κλινικές επιπτώσεις.

Σε άτομα κάτω των 60 ετών, και ιδιαίτερα σε παιδιά/εφήβους, η σαρκοπενική παχυσαρκία έχει σημαντικές κλινικές επιπτώσεις. Έρευνες δείχνουν ότι η ύπαρξή της συνδέεται με υψηλότερο κίνδυνο προδιαβήτη, σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2, υπέρτασης, δυσλιπιδαιμίας και μεταβολικά σχετιζόμενης στεατωτικής νόσου του ήπατος. Σε εφήβους, η σαρκοπενική παχυσαρκία σχετίζεται επίσης με μειωμένη λειτουργική ικανότητα, χαμηλότερη ποιότητα ζωής και αυξημένη ψυχολογική επιβάρυνση. Το ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι ότι η παρουσία σαρκοπενικής παχυσαρκίας από παιδική ηλικία δημιουργεί ένα «μονοπάτι κινδύνου» που διατηρείται έως την ενήλικη ζωή, αυξάνοντας την πιθανότητα εμφάνισης σοβαρών χρόνιων παθήσεων πολύ νωρίτερα.

Η άσκηση με αντιστάσεις αποτελεί τον πιο τεκμηριωμένο και αποτελεσματικό τρόπο πρόληψης και αντιμετώπισης της νόσου τόσο σε ενήλικες όσο και σε εφήβους. Μετα-αναλύσεις σε παιδιά που ζουν με παχυσαρκία δείχνουν ότι η προπόνηση αντιστάσεων βελτιώνει τη μυϊκή δύναμη και μειώνει το ποσοστό λίπους όταν συνδυάζεται με αερόβια άσκηση ή διατροφική παρέμβαση. Σε ενήλικες με σαρκοπενική παχυσαρκία, προγράμματα με συχνότητα 2–3 φορές την εβδομάδα φαίνεται αυξάνουν την άλιπη μάζα σώματος, βελτιώνουν την ινσουλινοευαισθησία και μειώνουν τη χρόνια φλεγμονή, παρότι η άσκηση προκαλεί φυσιολογική οξεία φλεγμονώδη απόκριση. Γι’ αυτό η ένταση και ο όγκος της προπόνησης πρέπει να είναι προοδευτικοί και προσαρμοσμένοι στο επίπεδο αντοχής του ασκουμενου, ώστε να αποφεύγεται υπερφόρτωση και κόπωση, κάτι που καθιστά την παρουσία εξειδικευμένου προπονητή ιδιαίτερα σημαντική.

Η αξία της πρόληψης.

Συνολικά, η αυξανόμενη εμφάνιση σαρκοπενικής παχυσαρκίας σε άτομα κάτω των 60 —και ιδιαίτερα σε παιδιά και εφήβους— συνιστά σοβαρό ζήτημα δημόσιας υγείας. Η πρώιμη παρέμβαση μέσω προπόνησης με αντιστάσεις, επαρκούς πρωτεΐνης ως μέρος μιας ισορροπημένης διατροφής και γενικά ενεργού τρόπου ζωής μπορεί συμβάλλει σε πρόληψη των επιπλοκών, ακόμη και να περιορίσει την εξέλιξη της νόσου εάν εφαρμοστεί έγκαιρα.

Θανάσης Κακκαβας – Personal Trainer myathlete