Θερμορύθμιση: παράγοντες που την επηρεάζουν (Γ’)

Σε άρθρο που προηγήθηκε αναλύθηκε η διαδικασία της θερμορύθμισης ως η διαδικασία κατά την οποία το σώμα διατηρεί στα επιτρεπτά από τη βιολογία όρια την εσωτερική του θερμοκρασία, αποβάλλοντας τα μεγάλα ποσά θερμότητας που παράγονται κατά την άσκηση ή υπερνικώντας την πολύ χαμηλή θερμοκρασία του περιβάλλοντος.

Σε άρθρο που προηγήθηκε αναλύθηκε η διαδικασία της θερμορύθμισης (link άρθρου: Η θερμορύθμιση του σώματος κατά την άσκηση), ως η διαδικασία κατά την οποία το σώμα διατηρεί στα επιτρεπτά από τη βιολογία όρια την εσωτερική του θερμοκρασία, αποβάλλοντας τα μεγάλα ποσά θερμότητας που παράγονται κατά την άσκηση ή υπερνικώντας την πολύ χαμηλή θερμοκρασία του περιβάλλοντος.

Στο αμέσως επόμενο άρθρο για τη θερμορύθμιση αναλύθηκαν οι παράγοντες που την επηρεάζουν, συμπεριλαμβανομένου του ρυθμού με τον οποίο παράγεται θερμότητα στον οργανισμό του αθλητή αλλά και της αποτελεσματικότητας των μηχανισμών αποβολής της δηλαδή τη διοχέτευση της από την επιφάνεια του δέρματος στην ατμόσφαιρα και της εξάτμισης του ιδρώτα, και οι οποίοι μπορούν να ρυθμιστούν από τον αθλητή (link άρθρου: Θερμορύθμιση: Παράγοντες που την επηρεάζουν).  

Ωστόσο όπως ήδη έχει αναφερθεί, η θερμορύθμιση δεν επηρεάζεται μόνο από παράγοντες που μπορούν να ρυθμιστούν λίγο ή περισσότερο από τον αθλητή, αλλά και από τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν κατά την άσκηση σε εξωτερικό χώρο. Δηλαδή τη θερμοκρασία της ατμόσφαιρας, το αν επικρατεί ηλιοφάνεια ή συννεφιά καθώς και την ένταση αλλά και την κατεύθυνση του αέρα.

Στο σημερινό άρθρο θα μιλήσουμε για τις επιπτώσεις της χαμηλής θερμοκρασίας καθώς και την επίδραση του ανέμου στην θερμορύθμιση του αθλητή, έχοντας ήδη αναφέρει τις επιπτώσεις της άσκησης σε υψηλή θερμοκρασία και σε ηλιοφάνεια (link άρθρου: Θερμοκρασία και καιρικές συνθήκες κατά την άσκηση).

ΧΑΜΗΛΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Παρόλο που πολλές έρευνες έχουν μελετήσει τους κίνδυνους που υπάρχουν για την σωματική ακεραιότητα του αθλητή κατά την άσκηση σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες, (σχετίζοντας τη δυσκολία του σώματος να αποβάλλει την υπερβολική θερμότητα που παράγει με την υπερβολική αύξηση της θερμοκρασίας του και τις πιθανότητες για θερμοπληξία), εξίσου υψηλός είναι και ο κίνδυνος όταν η άσκηση εκτελείται σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες.

Ο ανθρώπινος οργανισμός παρόλο που είναι σε θέση να παράγει μεγάλες ποσότητες θερμότητας κατά την άσκηση έχει πολύ περιορισμένη δυνατότητα στο να μειώνει το ρυθμό μεταφοράς της στο περιβάλλον.

Έτσι, σε αυτή την περίπτωση το πρόβλημα είναι ότι ο ρυθμός αποβολής της θερμότητας από τον οργανισμό μπορεί να είναι μεγαλύτερος από το ρυθμό με τον οποίο παράγεται μέσα στον οργανισμό. Επομένως εάν η θερμοκρασία του σώματος πέσει κάτω από τους 35 βαθμούς Κελσίου αρχίζουν να εμφανίζονται τα πρώτα ανησυχητικά συμπτώματα, μειώνεται αισθητά η πίεση στο αίμα και τα άκρα αρχίζουν να δυσλειτουργούν. Αμέσως μετά ο αθλητής χάνει ουσιαστικά την επαφή με το περιβάλλον, κινδυνεύει να λιποθυμήσει και τελικά να οδηγηθεί στον θάνατο λόγω υποθερμίας, αν το σώμα του δεν επαναθερμανθεί εγκαίρως.

Ο επαρκής ρουχισμός είναι πολύ σημαντικός ώστε να προστατευθεί ο αθλητής από φαινόμενα υποθερμίας. Το να διατηρείται στεγνός ο αθλητής (μέσω του κατάλληλου ρουχισμού) και να συνεχίζει να παράγει μεγάλες ποσότητες θερμότητας (είτε συνεχίζοντας την άσκηση είτε εκτελώντας την χωρίς διάλλειμα) είναι πολύ σημαντικά για να μην οδηγηθεί σε συνθήκες υποθερμίας όταν επικρατούν ιδιαίτερα χαμηλές θερμοκρασίες.

ΑΝΕΜΟΣ

Ο άνεμος έχει διερευνηθεί αρκετά σχετικά με την επίδραση που έχει στην προσπάθεια του αθλητή να αποβάλλει τη θερμότητα που παράγει μέσα από την άσκηση.

Όταν ο άνεμος «χτυπά» με δύναμη στο πρόσωπο του αθλητή, μεγάλες ποσότητες ψυχρού αέρα διαπερνούν το σώμα του και έτσι διευκολύνεται η αποβολή της θερμότητας. Το τρέξιμο και η ποδηλασία βοηθούν στη δημιουργία αυτής της συνθήκης που με τη σειρά της συμβάλει στην αποβολή της θερμότητας από το σώμα του αθλητή. Αυτός είναι και ο πιο βασικός λόγος που η θερμότητα που παράγεται στο σώμα των αθλητών ποδηλασίας δεν αποτελεί σημαντικό πρόβλημα ακόμα και σε ζεστές καιρικές συνθήκες προπόνησης ή αγώνα (τουλάχιστον όσο δεν βρίσκονται σε διαδικασία ανάβασης).  

Ωστόσο στους δρομείς, που οι ταχύτητες είναι πολύ χαμηλότερες από αυτές των ποδηλατών, αυτό δεν ισχύει πάντα. Για παράδειγμα όταν ο άνεμος «χτυπά» στην πλάτη τους έχοντας την ίδια ταχύτητα με την ταχύτητα που κινούνται οι ίδιοι, τελικά τους «οδηγεί» στο να τρέχουν σε άπνοια, πράγμα που σίγουρα δυσκολεύει την αποβολή της θερμότητας.  

Επιμέλεια: Αλέξανδρος Δημητριάδης – running coach myathlete.

ΠΗΓΗ:

Tim Noakes – Lore of Running.