Οδηγός για την Πρόληψη της Παχυσαρκίας στα Παιδιά

Σύμφωνα με την Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων της Ελληνικής Βουλής, ο ρυθμός παχυσαρκίας στα παιδιά στην Ελλάδα είναι ένας από τους υψηλότερους στην Ευρώπη, καθώς το 41% των παιδιών ηλικίας 10 έως 12 ετών στην Ελλάδα είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα.

Πάνω από το 38% του πληθυσμού της χώρας είναι υπέρβαρο και το 32% παχύσαρκο, ενώ το 21% των παιδιών κάτω των 9 ετών είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα.

Γιατί είναι τόσο υψηλοί αυτοί οι αριθμοί;

Ο τρόπος που καταναλώνονται οι γεύσεις παίζει σημαντικό ρόλο στο πώς τα παιδιά αντιλαμβάνονται το φαγητό και πόσο πρόθυμα είναι να δοκιμάσουν νέα τρόφιμα. Οι ενδείξεις δείχνουν ότι, όταν οι οικογένειες τρώνε μαζί, καταναλώνονται περισσότερα υγιεινά τρόφιμα. Αν το φαγητό καταναλώνεται μπροστά στην τηλεόραση, είναι πιθανόν να καταναλωθούν περισσότερες θερμίδες από ό,τι απαιτείται και μεγαλύτερη ποσότητα λίπους.

Η πληθώρα εστιατορίων γρήγορου φαγητού συνδέεται επίσης με αυτήν την αύξηση. Σε αυτή την εποχή, όπου και οι δύο γονείς σε ένα σπίτι πιθανόν εργάζονται εντατικά, μοιραία περνούν λιγότερο χρόνο στην κουζίνα προετοιμάζοντας φρέσκα σπιτικά γεύματα καθημερινά. Το γρήγορο φαγητό είναι μια οικονομική και εύκολη λύση για πολλές οικογένειες. Εκτός από αυτό, ένας αδρανής τρόπος ζωής έχει παγιωθεί και αποτελεί σημαντικό παράγοντα της παχυσαρκίας των παιδιών.

Στο παρελθόν, υπήρχαν πολλές ευκαιρίες για τα παιδιά να ενσωματώσουν τη φυσική δραστηριότητα στην καθημερινή τους ζωή. Για παράδειγμα, περπατούσαν ή έπαιρναν το ποδήλατό τους για το σχολείο και περνούσαν πολύ χρόνο παίζοντας έξω από το σπίτι. Σήμερα, τα παιδιά συνοδεύονται παντού. Επίσης, τα παιδιά προτιμούν να είναι μέσα, παρακολουθώντας τηλεόραση ή αλληλεπιδρώντας με τις ηλεκτρονικές συσκευές τους.

Τι σημαίνει να είναι κανείς παχύσαρκος;

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), “υπέρβαρα” χαρακτηρίζονται τα παιδιά όταν ο δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ) σε αναλογία με την ηλικία τους βρίσκεται στο 85 – 95%, ενώ “παχύσαρκα” χαρακτηρίζονται από το 95% και πάνω.

Πώς επηρεάζει η παχυσαρκία την υγεία ως ενήλικα; Η παχυσαρκία έχει πολλές υγειονομικές συνέπειες για ένα παιδί και έναν έφηβο και συνεχίζει να αυξάνεται μετά την ενηλικίωση τους. Οι επιπλοκές επηρεάζουν ολόκληρο το σώμα, συμπεριλαμβανομένων νευρολογικών, καρδιαγγειακών, ενδοκρινικών, μυοσκελετικών, νεφρικών, γαστρεντερικών, πνευμονικών και, φυσικά, ψυχολογικών πτυχών.

Τα παχύσαρκα παιδιά και έφηβοι έχουν περίπου πέντε φορές περισσότερες πιθανότητες να είναι παχύσαρκοι και ως ενήλικες από ό,τι όσοι δεν ήταν ποτέ. Περίπου το 55% των παχύσαρκων παιδιών συνεχίζουν να είναι παχύσαρκα στην εφηβεία, περίπου το 80% των παχύσαρκων εφήβων θα παραμείνουν παχύσαρκοι και περίπου το 70% θα είναι παχύσαρκοι άνω των 30 ετών. Επομένως, απαιτείται δράση για τη μείωση και πρόληψη της παχυσαρκίας στους εφήβους. Ο λόγος για τον οποίο υπάρχει αυτή η σύνδεση είναι ότι η παχυσαρκία είναι μια νόσος που αναπτύσσεται από την παιδική ηλικία έως την ενηλικίωση. Είναι ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου για πρόωρο θάνατο και συμβάλλει στην περαιτέρω ανάπτυξη παραγόντων κινδύνου και χρόνιων νοσημάτων.

Πόσο βάρος πρέπει να χάσει ένα παιδί;

Για παιδιά που υπερβαίνουν, μεν, το φυσιολογικό βάρος τους, αλλά εξακολουθούν να αναπτύσσονται, δεν συνιστάται η απώλεια βάρους. Ιδιαίτερα για παιδιά που υπερβαίνουν το βάρος τους ή είναι παχύσαρκα, ο στόχος της θεραπείας πρέπει να είναι η επιβράδυνση του ρυθμού της αύξησης του βάρους και η διατήρηση ενός βασικού βάρους. Όταν το παιδί σταματήσει να αναπτύσσεται, μπορούν να γίνουν αργά αλλαγές στα διατροφικά και αθλητικά του πρότυπα για επίτευξη αργής απώλειας βάρους, αν απαιτείται.

Βοηθά η φυσική δραστηριότητα;

Η φυσική δραστηριότητα συνδέεται με μια ευρεία γκάμα οφελών για την υγεία κατά την παιδική ηλικία και την εφηβεία, συμπεριλαμβανομένης της βέλτιστης φυσικής και ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης, του φυσιολογικού βάρους του σώματος και της πρόληψης ασθενειών στην ενηλικίωση. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, τα παιδιά και οι έφηβοι πρέπει να ασχολούνται με τουλάχιστον 60 λεπτά άσκησης καθημερινά.

Τι πρέπει να περιλαμβάνει το σχέδιο διατροφής ενός παιδιού;

Σύμφωνα με τις Εθνικές Διατροφικές Κατευθυντήριες Οδηγίες της Ελλάδας για παιδιά και εφήβους, τα παρακάτω συνιστάνται καθημερινά: (παρακαλούμε συμβουλευτείτε τον παιδίατρό ή το διαιτολόγο για πιο συγκεκριμένες λεπτομέρειες, καθώς ο καθένας έχει διαφορετικές ανάγκες)

• Φρούτα: 2-3 μερίδες την ημέρα

• Λαχανικά: 2-3 μερίδες την ημέρα

• Γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα: 3-4 μερίδες την ημέρα

• Δημητριακά: 5-6 μερίδες την ημέρα

• Κόκκινα και λευκά κρέατα: 2-3 μερίδες την εβδομάδα (μέγεθος μερίδας 90-120gr)

• Ψάρια και θαλασσινά: 2-3 μερίδες την εβδομάδα (μέγεθος μερίδας 120-150gr)

• Αυγά: 4-7 αυγά την εβδομάδα

• Όσπρια: 3 μερίδες ή περισσότερο την εβδομάδα (μέγεθος μερίδας 120-150gr)

• Πρόσθετα λίπη, ελιές και καρύδια: 3-4 μερίδες την ημέρα

• Πρόσθετη ζάχαρη και αλάτι: Να περιορίζονται

• Υγρά: 8-10 ποτήρια την ημέρα, εξ’ αυτών νερό: 6-8 ποτήρια την ημέρα

Όχι δίαιτα, αλλά τρόπος ζωής

Ένα παιδί πρέπει να ακολουθεί θεραπεία διαχείρισης βάρους που περιλαμβάνει την παρακολούθηση της διατροφής του και την αύξηση της φυσικής του δραστηριότητας. Είναι ουσιώδες να εμπλέκεται ολόκληρη η οικογένεια, και οι αλλαγές πρέπει να είναι υπόθεση οικογενειακή και όχι μόνο στραμμένες σε ένα παιδί ή ένα μέλος της οικογένειας.

Katy Taveira – Nutrition Specialist myathlete.