Fartlek: Η συνεχόμενα διαλειμματική και διαλειμματικά συνεχόμενη μέθοδος

Αν σας μπέρδεψε ο τίτλος ή αναρωτιέστε ποια μέθοδος είναι αυτή, έχετε απόλυτο δίκιο. Ο τίτλος του άρθρου είναι μία από τις απαντήσεις που πήρα σε ερώτηση σε ΜΚΔ, σχετικά με το αν η μέθοδος Fartlek (σουηδική λέξη που σημαίνει παιχνίδι με την ταχύτητα) είναι συνεχόμενη ή διαλειμματική. Οι υπόλοιπες απαντήσεις ήταν σχεδόν μοιρασμένες, οπότε ο τίτλος θα μπορούσε να είναι και «χαμένοι στην αθλητική ορολογία». Εσείς τι θα απαντούσατε;

Ορισμοί 

Αν κάποιος δεν γνωρίζει τη μέθοδο ή τον ορισμό της μεθόδου Fartlek, θα παραθέσω διάφορους ορισμούς για να βοηθήσω(;), ξεκινώντας από το Λεξικό επιστημών του αθλητισμού, όπου επτά ελληνικές επιστημονικές εταιρείες έχουν συνεργαστεί για να λύσουν το πρόβλημα των ορισμών. Fartlek: αφορά σε συνεχόμενη μέθοδο άσκησης με αλλαγές στην ένταση ανάλογα με την κλίση του εδάφους, εμπόδια στο χώρο και άλλα. Συνεχίζω με ορισμό από το βιβλίο «προπόνηση αντοχής» του Zintl F.: παραλλαγή της μεθόδου διάρκειας. Αυτό που τη διαφοροποιεί από τις μεθόδους εναλλασόμενης διάρκειας και διαλειμματικής, είναι κυρίως η μη σχεδιασμένη εναλλαγή της έντασης της επιβάρυνσης και μπορεί να προκαλείται είτε από τη μεταβολή του εδάφους, είτε από την υποκειμενική αίσθηση του αθλητή. Ουσιαστικά επιτρέπει στον αθλητή να επιλέγει και να «παίζει» με αποστάσεις (διάρκεια), ταχύτητες (εντάσεις) και διαλείμματα (περπάτημα-χαλαρό τρέξιμο).

Αν προχωρήσουμε στο βιβλίο που πραγματεύεται την επιστήμη και την εφαρμογή της διαλειμματικής προπόνησης υψηλής έντασης (HIIT–high intensity interval raining) και στο κεφάλαιο που αναφέρεται στην ιστορία της HIIT, θα δούμε τη μέθοδο Fartlekνα αναφέρεται και ως natural interval training. Στους αθλητές δινόταν ελευθερία στην επιλογή των διαλειμμάτων μεταξύ των ποικίλων σε διάρκεια και ένταση επαναλήψεων, με βασική οδηγία να αισθάνονται πάντα «φρέσκοι». Μάλιστα αν η αντιλαμβανόμενη αίσθηση κόπωσης έφτανε σε υψηλό επίπεδο τους ζητούsαν να σταματήσουν την προπόνηση.

Fartlek και προπονητές

Και αφού ξεκαθάρισε το τοπίο (τι όχι?), ας κλείσουμε με έναν από τους καλύτερους coaches και εργοφυσιολόγους και προσωπικός μου favorite, τον Jack Daniels (έχουμε πει καμία σχέση με το ουίσκι), ο οποίος λέει ότι στην πραγματικότητα υπάρχουν δύο μέθοδοι (τύποι-τρόποι) προπόνησης-τρεξίματος που μπορούμε να κάνουμε, το σταθερό τρέξιμο ή το διακοπτόμενο τρέξιμο (steady running vs intermittent running). Για εκείνον το σταθερό σημαίνει τρέξιμο με σταθερή ένταση, ενώ το διακοπτόμενο τρέξιμο (aka η διαλειμματική προπόνηση) σημαίνει ότι στη διάρκεια της προπόνησης εναλλάσσονται περίοδοι άσκησης-έργου με περιόδους ενεργητικής ή μη ξεκούρασης-ανάπαυσης. Οπότε αφού η Fartlek είναι μια μίξη από τρεξίματα διαφορετικών εντάσεων και διάρκειας, μαζί με ποικίλες περιόδους αποκατάστασης, καταλαβαίνουμε ότι ο Daniels τη συγκαταλέγει στις διαλειμματικές μεθόδους.

Όπως διαπιστώσατε οι ορισμοί διίστανται, χωρίς να είναι κάποιος λάθος και στο τέλος τέλος δεν έχουν και τόση σημασία. Αυτό που έχει σημασία είναι να γνωρίζουμε ποιος είναι ο στόχος της μεθόδου (και κάθε μεθόδου προπόνησης) και πως θα την εκτελέσουμε προς όφελός μας.

Ο στόχος της συγκεκριμένης είναι η ανάπτυξη και βελτίωση της αντοχής, ο οποίος επιτυγχάνεται μέσω μιας πιο ελεύθερης (παιχνιώδους όχι όμως και παιχνιδάκι) επιλογής, συνήθως από τον ίδιο το δρομέα, διάρκειας και έντασης των επαναλήψεων αλλά και των διαλειμμάτων.

Μια προσωπική γνώμη

Προσωπικά και ως δρομέας και ως coach, η fartlek είναι μια ευκαιρία να μην καθοδηγούμαστε από το pace του ρολογιού, αλλά από την ένταση της προσπάθειας και επιπλέον ανάλογα και με το πως αισθανόμαστε τη συγκεκριμένη ημέρα να πηγαίνουμε πιο αργά ή πιο γρήγορα χωρίς να αγχωνόμαστε με ένα συγκεκριμένο ρυθμό.

Και φυσικά είναι διαλειμματική μέθοδος συνεχόμενου τρεξίματος. Σωστά;

Καλές προπονήσεις!!

Καρολίνα Σκούρτη – head running coach myathlete