Μια ιδιόμορφη σχέση

Η σχέση προπονητή – αθλητή: βασικές αρχές.

«Υπάρχουν πολλοί τρόποι να κάνεις ζευγάρι με κάποιον…Και δεν είναι απαραίτητο να είσαι ερωτικό ζευγάρι, αν και αυτά τα ζευγάρια τα ενώνει η αγάπη για το ίδιο αντικείμενο. Το αντικείμενο μπορεί να είναι οποιοδήποτε, όμως αυτό που μεταβιβάζει ο ένας στον άλλο είναι η γνώση του επιθυμητού αντικειμένου. Ο ένας απ’ τους δύο βρίσκει στο πρόσωπο του άλλου αυτόν που πιστεύει ότι ξέρει. Αν τον αγαπά είναι γιατί αγαπά την γνώση που του υποθέτει. Αυτό είναι η μεταβίβαση.

Ο ένας, αυτός που υποτίθεται ότι ξέρει, προσκαλεί στη γνώση τον άλλο. Βλέπετε, λέμε υποτίθεται, όχι γιατί του αμφισβητούμε ότι ξέρει καλά το αντικείμενο, αλλά γιατί η υπόθεση είναι γεγονός, εφόσον αυτός που θέλει να μάθει δεν έχει ακόμα γνώση του αντικειμένου. Πιστεύει ότι ο άλλος γνωρίζει γιατί έχει ενδείξεις, αυτό το πρόσωπο συγκεντρώνει κάποια στοιχεία που το δηλώνουν και προκαλούν την εμπιστοσύνη.

Απαραίτητη προϋπόθεση λοιπόν για αυτή τη σχέση είναι η πίστη. Η πίστη ότι ο άλλος θα μας δώσει την γνώση του για αυτό το οποίο επιθυμούμε να μάθουμε. Η αγάπη για τα γράμματα θα κάνει ζευγάρι το δάσκαλο με το μαθητή, το ιατρικό σύμπτωμα θα συνδέσει το γιατρό με τον ασθενή, η τέχνη θα ενώσει το σκηνοθέτη με τον ηθοποιό και η αγάπη για το άθλημα θα κάνει ζευγάρι τον προπονητή με τον αθλητή του.»

Από όσα αναφέρει παραπάνω η ψυχαναλύτρια, δρομέας και φίλη Σοφία Καστανίδου, καταλαβαίνουμε ότι το να είσαι προπονήτρια δρόμων δεν σημαίνει απλώς να καθοδηγείς τους αθλητές σου μέσα από τα προπονητικά προγράμματα, ή να τους βοηθάς να βελτιώνουν την απόδοσή τους. Πρόκειται περισσότερο για τη δημιουργία μιας μοναδικής σχέσης συνεργασίας, η οποία έχει τη δική της δυναμική και αποτελεί βασικό συστατικό της επιτυχημένης δρομικής ιστορίας για τον αθλητή.

Η προσωπική εμπειρία/μαρτυρία.
Ως δρομέας μεσαίων αποστάσεων και πολύ περισσότερο αγωνιζόμενη για πολλά χρόνια σε υψηλό επίπεδο, έχω αποκτήσει αρκετές εμπειρίες με και από προπονητές. Και πιστέψτε με τα έχω βιώσει σχεδόν όλα…. τα καλά και τα όχι τόσο καλά. Και η προσωπική μου ιστορία μπορεί να είναι ένα μελλοντικό άρθρο ή μπορεί να πάρω τα μυστικά μου στον τάφο (μερικές φορές ξεχνάω ότι δεν είμαι συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων). Αλλά σε αυτό το άρθρο θα αναφερθούμε από την οπτική γωνία της προπονήτριας στο τι προσφέρει, ποιος είναι ο ρόλος ενός running coach, στη σημασία της σχέσης αθλητή-προπονητή και τέλος στο τι μπορεί να μάθει ο/η coach από αυτή τη σχέση.

Το βασικό που προσφέρει ένας προπονητής σε αθλούμενους, είναι καθοδήγηση προσαρμοσμένη στις ατομικές ανάγκες τους. Σε αντίθεση με τους ελίτ αθλητές, αυτοί οι δρομείς έχουν συχνά διαφορετικά επίπεδα φυσικής κατάστασης, εμπειρίας και σωματικούς περιορισμούς. Η τεχνογνωσία ενός προπονητή είναι ανεκτίμητη στο σχεδιασμό προπονητικών προγραμμάτων που καλύπτουν ατομικές ανάγκες, λαμβάνοντας υπόψη παράγοντες όπως η ηλικία, οι προηγούμενοι τραυματισμοί και οι προσωπικοί στόχοι. Αυτή η εξατομικευμένη προσέγγιση ελαχιστοποιεί τον κίνδυνο τραυματισμού και μεγιστοποιεί την απόλαυση του αθλήματος.

Πέρα από το τεχνικό κομμάτι ο ρόλος του προπονητή γίνεται ακόμα πιο κρίσιμος όταν αναφερόμαστε στα κίνητρα και τη συνέπεια. Οι δρομείς αναψυχής και οι μεγαλύτεροι σε ηλικία δρομείς μπορεί να μην έχουν πάντα το ίδιο επίπεδο εγγενών κινήτρων με τους ελίτ αθλητές και έτσι οι προπονητές λειτουργούν ως πηγή ενθάρρυνσης αλλά και υπευθυνότητας στην υλοποίηση του προπονητικού προγράμματος, διασφαλίζοντας ότι οι δρομείς τους παραμένουν αφοσιωμένοι στους στόχους τους.

Η σχέση προπονητή-αθλητή από τη μεριά του προπονητή έχει να κάνει με:
Αίσθημα ευθύνης και ικανοποίησης: Οι προπονητές είναι υπερήφανοι που καθοδηγούν τους αθλητές προς τους στόχους τους. Είτε βοηθούν ένα δρομέα να ολοκληρώσει τον πρώτο του μαραθώνιο ή να επιτύχει το προσωπικό ρεκόρ, είτε συνδράμουν στη βελτίωση της φυσικής τους κατάστασης, οι προπονητές βρίσκουν τεράστια ικανοποίηση βλέποντας τους αθλητές τους να πετυχαίνουν τους στόχους τους. Αυτή η αίσθηση ευθύνης ωθεί τους προπονητές να βελτιώνουν συνεχώς τις μεθόδους καθοδήγησης τους και να προσαρμόζονται στις ατομικές ανάγκες κάθε αθλούμενου.

Οικοδόμηση εμπιστοσύνης: Η εμπιστοσύνη είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της σχέσης προπονητή-αθλητή. Από την πλευρά του προπονητή, είναι τιμή να κερδίσεις την εμπιστοσύνη και τον σεβασμό ενός αθλούμενου. Οι προπονητές κατανοούν ότι οι άνθρωποι αυτοί αφήνουν τη σωματική και συναισθηματική τους ευεξία στα χέρια τους και αυτή η εμπιστοσύνη παρακινεί τους προπονητές να παρέχουν την καλύτερη δυνατή καθοδήγηση και υποστήριξη.

Επικοινωνιακές δεξιότητες: Οι προπονητές μαθαίνουν την τέχνη της αποτελεσματικής επικοινωνίας. Πρέπει όχι μόνο να μεταφέρουν τεχνικές πληροφορίες αλλά και να ακούν προσεκτικά τους αθλητές τους. Αυτή η επικοινωνία υπερβαίνει τη συζήτηση των προπονητικών προγραμμάτων και επεκτείνεται στην κατανόηση των φιλοδοξιών, των φόβων και των προκλήσεων του αθλούμενου. Οι προπονητές γίνονται καλύτεροι στο να συναισθάνονται και να ανταποκρίνονται στις μοναδικές ανάγκες κάθε αθλητή.

Προσαρμοστικότητα: Κάθε αθλητής είναι διαφορετικός και οι προπονητές μαθαίνουν γρήγορα ότι δεν υπάρχει μια ενιαία προσέγγιση για την προπόνηση. Οι αθλούμενοι παρουσιάζουν συχνά ένα ποικίλο σύνολο ικανοτήτων και περιορισμών. Οι προπονητές γίνονται έμπειροι στο να προσαρμόζουν τα προγράμματα προπόνησης για να ταιριάζουν στις ατομικές απαιτήσεις, να προσαρμόζονται στις μεταβαλλόμενες συνθήκες και να καλλιεργούν ένα ευέλικτο στυλ προπόνησης.

Καθοδήγηση: Οι προπονητές βρίσκονται συχνά σε ρόλο μέντορα, προσφέροντας καθοδήγηση όχι μόνο για το τρέξιμο αλλά και για την ίδια τη ζωή. Γίνονται (hopefully) πηγές έμπνευσης, διδάσκοντας στους αθλητές την αξία της πειθαρχίας, της σκληρής δουλειάς και της επιμονής. Οι προπονητές παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του χαρακτήρα και της οπτικής γωνίας των αθλητών τους σε σχέση με το τρέξιμο, την άσκηση και την ευεξία που αυτή μπορεί να προσφέρει μεσο-μακροπρόθεσμα.

Σε σχέση με αυτά που μπορούν να μάθουν οι προπονητές από τους αθλητές τους, θα ξεχωρίσουμε:
Υπομονή: Η συνεργασία με αθλούμενους ιδίως αρχάριους ή μεγαλύτερους σε ηλικία, διδάσκει στους προπονητές υπομονή. Η πρόοδος μπορεί να είναι πιο αργή και να υπάρξουν δυσκολίες, αλλά το ίδιο το ταξίδι είναι ένα πολύτιμο μάθημα. Οι προπονητές μαθαίνουν να εκτιμούν τις μικρές νίκες και να αγκαλιάζουν την έννοια της μακροπρόθεσμης ανάπτυξης.

Ενσυναίσθηση: Κατανοώντας τις προκλήσεις και τους φόβους που αντιμετωπίζουν οι αθλούμενοι, οι προπονητές γίνονται πιο ενσυναίσθητοι. Μαθαίνουν να μπαίνουν στη θέση των αθλητών τους, προσφέροντας συναισθηματική υποστήριξη και ενθάρρυνση σε δύσκολες στιγμές.

Προσαρμογή: Οι προπονητές προσαρμόζονται συνεχώς στις εξελισσόμενες ανάγκες των αθλητών τους. Μαθαίνουν να είναι ευέλικτοι, προσαρμόζοντας προπονητικά προγράμματα και στρατηγικές για να ανταποκρίνονται στις μοναδικές απαιτήσεις κάθε αθλούμενου. Αυτή η προσαρμοστικότητα εκτείνεται πέρα από το τρέξιμο και μπορεί να εφαρμοστεί σε διάφορες πτυχές της ζωής.

Ταπεινοφροσύνη: Οι προπονητές αναγνωρίζουν ότι δεν έχουν όλες τις απαντήσεις. Το να μαθαίνουν από τους αθλητές τους καλλιεργεί την ταπεινοφροσύνη. Οι αθλητές συχνά φέρνουν νέες αντιλήψεις, καινοτόμες ιδέες και διαφορετικές προοπτικές στη σχέση προπονητή-αθλητή, εμπλουτίζοντας τις εμπειρίες και των δύο πλευρών.

Εν κατακλείδι:
Καταλήγοντας θα συμφωνήσουμε ότι η σχέση προπονητή-αθλητή είναι αμφίδρομη. Ενώ οι προπονητές παρέχουν καθοδήγηση, υποστήριξη και ενθάρρυνση, τα μαθήματα που παίρνουν από τους αθλητές τους είναι πολύτιμα. Από την πλευρά της προπονήτριας, αυτή η σχέση είναι ένα συνεχές ταξίδι ανάπτυξης, που απαιτεί εμπιστοσύνη, επικοινωνία και προσαρμοστικότητα. Δεν είναι μόνο να κάνουμε τους αθλητές καλύτερους δρομείς. Σημασία στο τέλος έχει να εμπλουτίζουμε τη ζωής τους και, στην πορεία, να εξελιχθούμε εμείς ως καλύτεροι προπονητές και μαζί και οι δύο ως άτομα.

Και όπως άδει και ο Διονύσης Σχοινάς μπορεί οι καρδιές μας να μην χτυπάνε σα μία, αλλά σίγουρα «πονάμε» για τους δρομείς μας και είμαστε με κάποιο τρόπο συγκοινωνούντα δοχεία σε μια ιδιόμορφη yet πολύ ανταποδοτική σχέση επιβράβευσης.

Καρολίνα Σκούρτη – Head Running Coach myathlete.

My superpower is coaching; what’s yours?